Tweet
Maastrichts station lag in Meerssen.
De NS toren.
Honderd jaar staat hij in 2015 al te niksen, de toren van het Maastrichtse NS-station.
Want behalve de rol van aandachttrekker - herkenningsbaken klinkt positiever - heeft de piek met zijn trapgevelaanzicht geen enkele functie.
Het portaal met zijn geglazuurde wandtegels herbergt een fraaie stenen trap die naar twee kantoorverdiepingen voert.
De hogere etages liggen leeg.
Correctie: liggen vol vliegen.
Ontelbare hoeveelheden, ogend als tapijten op de houten vloeren.
Waar ze vandaan komen, weet geen mens.
Levende exemplaren zijn er niet te zien, dooie deste meer.
Geen nood: één keer per jaar komt een poetsploeg.
Mannen met een taakstraf.
Ze bezemen de toren vanaf de nok tot beneden schoon.
Want hij mag dan wel nergens voor gebruikt worden, onderhouden doet de NS hem natuurlijk wel.
Het Maastrichtse station is namelijk een monument.
Afgedwongen door de gemeenteraad die rond 1900 de plannen voor een nieuw station moest goedkeuren.
Maastricht was toen nog veel zichtbaarder vestingstad dan nu.
De stations lagen buiten de stadsomwalling, omdat de minister van Oorlog rond 1850 categorisch weigerde bressen te laten slaan in de beschermingslinie ten faveure van het oprukkende spoorvervoer.
Daarom lagen de stations buiten die verdedigingsring, op grond van Meerssen.
Pas in 1907 kwam er een gemeentegrenscorrectie en kon eindelijk van Maastrichtse stations worden gesproken.
De voorbereiding van de bouw van het huidige NS-station was toen in volle gang.
Vanaf het begin was er gemor over de locatie.
Het zicht op de monumentale villa van Eugène Regout in Wyckerveld zou geblokkeerd worden.
De kritiek kon alleen worden gesmoord met de belofte een fraai gebouw neer te zetten met monumentale allure, dat als visitekaartje kon gaan dienen.
Architect George Willem van Heukelom is daar zeker in geslaagd.
In de recentste bouwhistorische verkenning uit 2001 regent het complimenten voor het station.
Met name de centrale hal krijgt lof en wordt omschreven als een sacrale ruimte.
In de necrologie van Van Heukelom uit 1953 staat een aardige anekdote over een jonge collega van de architect.
Hij vertelde zijn leermeester dat hij als klein manneke automatisch zijn petje afnam als hij de stationshal betrad.
Hij verkeerde in de veronderstelling dat hij een kerk binnenliep.
Allerlei waarden van het stationsgebouw zijn behouden gebleven, waardoor de uitstraling van het Maastrichtse NS-station ‘veel verder reikt dat zijn eigen existentie’, staat in het oordeel.
Maar er is ook kritiek.
In de loop van de afgelopen bijna honderd jaar hebben tal van verbouwingen plaatsgevonden, zijn waardevolle delen van het totale complex gesloopt.
Onverschilligheid en ondoordachtheid leidden ertoe dat niet alleen de buitenkant, maar ook het interieur ‘de nodige kwetsuren heeft opgelopen’, luidt het diplomatiek in het rapport.
Sloop van de oorspronkelijke passerelle en de verkleining van het oorspronkelijke brede perron worden betreurd en het oorspronkelijke stationsplein raakte alle allure kwijt.
De afgelopen jaren zijn op dat vlak forse verbeteringen doorgevoerd.
Met de bouw van De Colonel en herbestemming als plein van de voormalige busremise rechts van de hoofdingang, heeft de stationsomgeving een grote kwaliteitsslag gemaakt.
Ook binnen is nog winst te boeken, en de NS is dat ook van plan.
Over de toren verder geen nieuws.
Die moet gewoon doorgaan met honderd jaar worden.
NS-toren.
Eigenaar: NS Vastgoed
Functie: ingang en hal met stenen trap naar twee kantoorverdiepingen, verder geen.
Gebouwd als aandachttrekker.
De etages huisvesten onder meer cultureel maandblad Zuiderlucht, Maurer-architecten, Gosi Design, Ignition, NS Reizigers, Jazz Maastricht en Marketing Services.
Hoogte: onbekend, vermoedelijk rond de 30 meter
Architect: George Willem van Heukelom, ingenieur en vaste ontwerper van de Nederlandse Spoorwegen
Historie: op 7 mei 1915 in gebruik genomen.
Het station verving enkele andere die honderden meters noordelijker lagen.
De toenmalige minister van Oorlog stond namelijk niet toe dat voor spoorvervoer bressen zouden worden geslagen in de Maastrichtse stadswallen.
De stations lagen daarom aan de buitenkant van de vestingwerken en dus niet op Maastrichts grondgebied.
Pas na een gemeentelijke herindeling in 1907 kon gesproken worden over het Maastrichtse station (ook al ligt het in Wyck).
Toekomst: voor de toren zijn geen plannen, wel voor de centrale hal van het NS-station.
Op de niet-gebruikte verdieping is een heel grote ruimte die mogelijk als horecagelegenheid wordt ingericht.
Verwacht wordt dat het station veel meer reizigers te verwerken krijgt als lightrail en tram de bestaande verbindingen met intercity’s gaan aanvullen.
© John Hoofs; gazet De Limburger; 080808.
De NS toren.
Honderd jaar staat hij in 2015 al te niksen, de toren van het Maastrichtse NS-station.
Want behalve de rol van aandachttrekker - herkenningsbaken klinkt positiever - heeft de piek met zijn trapgevelaanzicht geen enkele functie.
Het portaal met zijn geglazuurde wandtegels herbergt een fraaie stenen trap die naar twee kantoorverdiepingen voert.
De hogere etages liggen leeg.
Correctie: liggen vol vliegen.
Ontelbare hoeveelheden, ogend als tapijten op de houten vloeren.
Waar ze vandaan komen, weet geen mens.
Levende exemplaren zijn er niet te zien, dooie deste meer.
Geen nood: één keer per jaar komt een poetsploeg.
Mannen met een taakstraf.
Ze bezemen de toren vanaf de nok tot beneden schoon.
Want hij mag dan wel nergens voor gebruikt worden, onderhouden doet de NS hem natuurlijk wel.
Het Maastrichtse station is namelijk een monument.
Afgedwongen door de gemeenteraad die rond 1900 de plannen voor een nieuw station moest goedkeuren.
Maastricht was toen nog veel zichtbaarder vestingstad dan nu.
De stations lagen buiten de stadsomwalling, omdat de minister van Oorlog rond 1850 categorisch weigerde bressen te laten slaan in de beschermingslinie ten faveure van het oprukkende spoorvervoer.
Daarom lagen de stations buiten die verdedigingsring, op grond van Meerssen.
Pas in 1907 kwam er een gemeentegrenscorrectie en kon eindelijk van Maastrichtse stations worden gesproken.
De voorbereiding van de bouw van het huidige NS-station was toen in volle gang.
Vanaf het begin was er gemor over de locatie.
Het zicht op de monumentale villa van Eugène Regout in Wyckerveld zou geblokkeerd worden.
De kritiek kon alleen worden gesmoord met de belofte een fraai gebouw neer te zetten met monumentale allure, dat als visitekaartje kon gaan dienen.
Architect George Willem van Heukelom is daar zeker in geslaagd.
In de recentste bouwhistorische verkenning uit 2001 regent het complimenten voor het station.
Met name de centrale hal krijgt lof en wordt omschreven als een sacrale ruimte.
In de necrologie van Van Heukelom uit 1953 staat een aardige anekdote over een jonge collega van de architect.
Hij vertelde zijn leermeester dat hij als klein manneke automatisch zijn petje afnam als hij de stationshal betrad.
Hij verkeerde in de veronderstelling dat hij een kerk binnenliep.
Allerlei waarden van het stationsgebouw zijn behouden gebleven, waardoor de uitstraling van het Maastrichtse NS-station ‘veel verder reikt dat zijn eigen existentie’, staat in het oordeel.
Maar er is ook kritiek.
In de loop van de afgelopen bijna honderd jaar hebben tal van verbouwingen plaatsgevonden, zijn waardevolle delen van het totale complex gesloopt.
Onverschilligheid en ondoordachtheid leidden ertoe dat niet alleen de buitenkant, maar ook het interieur ‘de nodige kwetsuren heeft opgelopen’, luidt het diplomatiek in het rapport.
Sloop van de oorspronkelijke passerelle en de verkleining van het oorspronkelijke brede perron worden betreurd en het oorspronkelijke stationsplein raakte alle allure kwijt.
De afgelopen jaren zijn op dat vlak forse verbeteringen doorgevoerd.
Met de bouw van De Colonel en herbestemming als plein van de voormalige busremise rechts van de hoofdingang, heeft de stationsomgeving een grote kwaliteitsslag gemaakt.
Ook binnen is nog winst te boeken, en de NS is dat ook van plan.
Over de toren verder geen nieuws.
Die moet gewoon doorgaan met honderd jaar worden.
NS-toren.
Eigenaar: NS Vastgoed
Functie: ingang en hal met stenen trap naar twee kantoorverdiepingen, verder geen.
Gebouwd als aandachttrekker.
De etages huisvesten onder meer cultureel maandblad Zuiderlucht, Maurer-architecten, Gosi Design, Ignition, NS Reizigers, Jazz Maastricht en Marketing Services.
Hoogte: onbekend, vermoedelijk rond de 30 meter
Architect: George Willem van Heukelom, ingenieur en vaste ontwerper van de Nederlandse Spoorwegen
Historie: op 7 mei 1915 in gebruik genomen.
Het station verving enkele andere die honderden meters noordelijker lagen.
De toenmalige minister van Oorlog stond namelijk niet toe dat voor spoorvervoer bressen zouden worden geslagen in de Maastrichtse stadswallen.
De stations lagen daarom aan de buitenkant van de vestingwerken en dus niet op Maastrichts grondgebied.
Pas na een gemeentelijke herindeling in 1907 kon gesproken worden over het Maastrichtse station (ook al ligt het in Wyck).
Toekomst: voor de toren zijn geen plannen, wel voor de centrale hal van het NS-station.
Op de niet-gebruikte verdieping is een heel grote ruimte die mogelijk als horecagelegenheid wordt ingericht.
Verwacht wordt dat het station veel meer reizigers te verwerken krijgt als lightrail en tram de bestaande verbindingen met intercity’s gaan aanvullen.
© John Hoofs; gazet De Limburger; 080808.
Opmerking